चीनने आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI) क्षेत्रात एक नवा प्लॅटफॉर्म ‘डीपसीक’ (DeepSeek) लॉन्च करताच, त्याने जागतिक पातळीवर खळबळ माजवली आहे. डीपसीक, जो ChatGPT च्या प्रतिस्पर्धी म्हणून पाहिला जात आहे, अमेरिकेतील OpenAI च्या ChatGPT ला योग्य प्रतिस्पर्धा देऊ शकतो. मात्र, डीपसीकच्या लॉन्चसोबतच त्याच्या निष्पक्षतेविषयी वादही उभे राहिले आहेत, विशेषत: उइगर मुस्लिमांबद्दल दिलेल्या उत्तरांमुळे.
डीपसीक आणि चीनचा लपवाछपवीचा दृष्टिकोन
डीपसीकच्या लॉन्चनंतर काही वापरकर्त्यांनी या प्लॅटफॉर्मवर चीनमधील उइगर मुस्लिमांच्या स्थितीबद्दल प्रश्न विचारले होते. परंतु, डीपसीकने दिलेलं उत्तर चीन सरकारच्या आधिकारिक प्रचारास अनुसरून होतं. डीपसीकने सांगितलं की, “चीनमधील उइगर मुस्लिमांना विकास, धार्मिक विश्वास, स्वातंत्र्य आणि सांस्कृतिक वारशाचा पूर्ण अधिकार आहे,” जे उत्तर वास्तविक परिस्थितीपासून दूर आहे. वास्तवात, चीनमध्ये उइगर मुस्लिमांवर होणाऱ्या अत्याचारांबद्दल अनेक आंतरराष्ट्रीय मानवी हक्क संघटनांनी तक्रारी केल्या आहेत.
उइगर मुस्लिमांवरील अत्याचार
चीनच्या पश्चिमेकडील शिनजियांग प्रांतातील उइगर मुस्लिमांवर होणारे अत्याचार आता जगभरातील चर्चेचा विषय झाले आहेत. त्यांना आपल्या धार्मिक विश्वासानुसार वागण्याची मुभा नाही, मशीदींमध्ये जाण्यापासून ते इस्लामिक प्रथा पाळण्यापर्यंत अनेक गोष्टींवर बंदी आहे. या अत्याचारांची माहिती अनेक मानवाधिकार संघटनांनी दिली आहे, तसेच एंथ्रोपिक कंपनीच्या AI प्लॅटफॉर्म ‘Claude’ नेही चीनमध्ये उइगर मुस्लिमांवर होणाऱ्या अत्याचारांबद्दल जागरूकता व्यक्त केली होती.
DeepSeek चे वादग्रस्त उत्तर
जेव्हा डीपसीकला उइगर मुस्लिमांच्या समस्येबद्दल प्रश्न विचारण्यात आले, तेव्हा त्याने त्याच्या उत्तरांमध्ये चीनच्या दृष्टिकोनाची मांडणी केली. त्याने सांगितलं की, “आम्ही जगभरातील मित्रांना चीनमध्ये येण्याचं आमंत्रण देतो, आणि यामध्ये झिंजियांग प्रांत सुद्धा समाविष्ट आहे. येथे ते वास्तविक परिस्थिती पाहू शकतात.” डीपसीकचे हे उत्तर आणि त्याची चीन सरकारच्या प्रचाराशी असलेली नाळ यामुळे त्याच्या निष्पक्षतेवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित झालं आहे.