मानसिक तणाव आणि मधुमेह यामधील संबंधावर अनेक अभ्यास झाले आहेत. मानसिक तणावामुळे शरीरातील हॉर्मोनल आणि जैविक प्रक्रिया प्रभावित होतात, ज्यामुळे मधुमेहाच्या जोखमीचा वाढ होऊ शकतो.
जेव्हा व्यक्ती मानसिक तणावात असतो, तेव्हा शरीर अ‍ॅड्रिनलिन आणि कोर्टिसोल सारख्या स्ट्रेस हॉर्मोन्सची जास्त निर्मिती करते. हे हॉर्मोन्स शरीराला तात्काळ ऊर्जा देण्यासाठी आवश्यक असतात, परंतु दीर्घकालीन तणावामुळे ते हॉर्मोन्स कायमचे वाढलेले असू शकतात. यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रणाबाहेर जाऊ शकते, ज्यामुळे मधुमेह होण्याचा धोका वाढतो.
तणावामुळे आपल्या जीवनशैलीमध्ये बदल होऊ शकतात, जसे की अयोग्य आहार, व्यायामाची कमतरता, किंवा अधिक धूम्रपान आणि मद्यपान. हे सर्व घटक मधुमेहाच्या वाढीसाठी कारणीभूत ठरू शकतात.
तणाव नियंत्रणाखाली ठेवणे, योग, ध्यान, आणि शारीरिक व्यायाम यांचा समावेश आपल्या जीवनशैलीत करणे, हे मधुमेहाच्या जोखमीला कमी करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते.
मधुमेह हा एक दीर्घकालीन आजार आहे, ज्यामध्ये रक्तातील साखरेची पातळी सामान्य पेक्षा जास्त असते. या आजाराचे मुख्य कारण फक्त आहार किंवा गोड पदार्थ नसून, मानसिक तणाव देखील यामध्ये मोठा घटक आहे. अनेक संशोधनांमध्ये हे सिद्ध झाले आहे की मानसिक तणावामुळे मधुमेह होऊ शकतो.
जेव्हा शरीराला तणावाचा सामना करावा लागतो, तेव्हा त्यात कोर्टिसोल नामक हॉर्मोनची पातळी वाढते. हे हॉर्मोन शरीराला तात्काळ ऊर्जा मिळवण्यासाठी मदत करते, परंतु यामुळे इन्सुलिनचे कार्य कमी होते. परिणामी, रक्तातील ग्लुकोजची पातळी वाढते, ज्यामुळे साखरेचे नियंत्रण कठीण होऊ शकते.
कौटुंबिक, कामाचा दबाव आणि वैयक्तिक जीवनातील ताण यांसारख्या घटकांचा स्ट्रेस वाढवणारा प्रभाव असतो, जो मधुमेहाच्या वाढीस कारणीभूत ठरतो. म्हणूनच, मानसिक तणावाचे नियंत्रण करणे अत्यंत आवश्यक आहे, ज्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी संतुलित ठेवता येईल आणि मधुमेहाची जोखीम कमी होईल.
