विष इतके घातक की पाणीसुद्धा मागणेही अवघड
उन्हाळ्याच्या दिवसांत साप अधिक सक्रिय होतात. विशेषतः कोब्रा आणि घोणस (Russell’s Viper) हे दोन अत्यंत विषारी साप आहेत, जे या हंगामात मानवांसाठी मोठा धोका निर्माण करतात. या सापांच्या चाव्याने जीव गमावण्याचा धोका अधिक असल्यामुळे काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे.
1. घोणस साप (Russell’s Viper) – अत्यंत विषारी आणि घातक
- घोणस साप भारत, पाकिस्तान आणि बांगलादेशात आढळतो.
- त्याची लांबी 3-6 फूटांपर्यंत वाढू शकते.
- हा साप चावल्यावर हेमेटोटॉक्सिन विष सोडतो, जे रक्तप्रवाहात गडबड निर्माण करते, रक्त गोठवण्यास अडथळा आणते आणि स्नायू वितळवते.
- वेळीच उपचार न मिळाल्यास मृत्यूची शक्यता जास्त असते.
2. भारतीय कोब्रा (Indian Cobra) – वेगवान आणि अत्यंत विषारी
- भारतीय कोब्रा सहसा तपकिरी किंवा काळ्या रंगाचा असतो, त्यावर पांढरे किंवा पिवळसर ठिपके असतात.
- हा साप डोके वर करुन धोकादायक मुद्रेत येतो आणि वेगाने हल्ला करतो.
- त्याच्या विषात न्यूरोटॉक्सिन असते, जे मज्जासंस्थेवर परिणाम करून स्नायू लकवा करते.
- वेळीच प्रतिविष (Antivenom) दिल्यास मृत्यू टाळता येतो.
कोठे आढळतात हे साप?
उन्हाळ्यात हे साप शेती, उघडी मैदाने, ओसाड भाग, गवताळ प्रदेश आणि जंगलांच्या सीमावर्ती भागात अधिक प्रमाणात आढळतात. उष्णतेमुळे ते थंड आणि आर्द्र ठिकाणी आसरा शोधतात.
साप चावल्यास काय करावे?
- शांत राहा आणि हालचाल शक्य तितकी कमी करा.
- जखम धुवू नका किंवा कापू नका.
- त्वरित डॉक्टरांकडे जा आणि योग्य उपचार घ्या.
- स्थानिक आयुर्वेदिक उपायांवर अवलंबून राहू नका.
निष्कर्ष
उन्हाळ्यात कोब्रा आणि घोणस साप अतिशय सक्रिय असतात आणि त्यांच्या विषाचा परिणाम गंभीर असतो. त्यामुळे सतर्क राहा, सुरक्षित राहा आणि साप चावल्यास त्वरित वैद्यकीय मदत घ्या.
