Death penalty and Jail rules : India त फाशीची शिक्षा ही अत्यंत कठोर आणि दुर्मिळ मानली जाते. अनेक गंभीर crimes साठी ही शिक्षा दिली जाते, तुम्ही कधी विचार केला आहे का की आरोपीला भल्या पहाटेच का फाशी दिली जाते? यामागील legal process, rules आणि पद्धतींचा उलगडा करूया!
भारतीय कायद्यानुसार, फाशी देण्याची प्रक्रिया ठराविक नियमांनुसार पार पडते. जेल मॅन्युअलनुसार (Prison Manual), फाशीची शिक्षा पहाटे दिली जाते, कारण सकाळी सूर्योदयानंतर तुरुंगातील इतर कामांवर याचा परिणाम होऊ नये. याशिवाय, फाशीच्या शिक्षेमुळे तुरुंगातील वातावरणावर परिणाम होऊ नये आणि त्याचा मानसिक तणाव कमी व्हावा, हा यामागचा आणखी एक प्रमुख कारण आहे.
फाशी देण्यापूर्वी पाळले जाणारे महत्त्वाचे नियम:
- राष्ट्रपतीकडे दयेच्या याचिकेचा अंतिम निर्णय – आरोपीच्या शेवटच्या दयेच्या याचिकेवर निर्णय झाल्यानंतरच फाशी दिली जाते.
- फाशीपूर्वी वैद्यकीय तपासणी – आरोपी पूर्णतः तंदुरुस्त आहे की नाही, याची तपासणी केली जाते.
- फाशीच्या दिवशी सकाळीच प्रक्रिया पूर्ण होते – तुरुंगातील इतर कामकाज सुरळीत चालावे म्हणून ही शिक्षा पहाटे दिली जाते.
- फाशीसाठी निश्चित तुरुंग – भारतात काही निवडक तुरुंगांमध्येच फाशीची शिक्षा दिली जाते, जसे की तिहार जेल (दिल्ली), येरवडा जेल (पुणे) इत्यादी.
- नियमित चौकशी आणि अहवाल – फाशीच्या शिक्षेपूर्वी आणि नंतर संपूर्ण प्रक्रिया जेल अधीक्षकाच्या देखरेखीखाली पार पडते.
भारतातील काही गाजलेल्या फाशीच्या शिक्षेचे प्रसंग:
- अफजल गुरु (2013) – संसदेवरील हल्ल्याच्या प्रकरणात दोषी ठरलेला.
- कसाब (2012) – 26/11 मुंबई हल्ल्यातील एकमेव जिवंत पकडला गेलेला दहशतवादी.
- निर्भया प्रकरणातील दोषी (2020) – निर्भया सामूहिक बलात्कार प्रकरणातील चार दोषींना फाशी.
फाशी देण्याचे कारण काय?
काही गुन्हे समाजासाठी अत्यंत घातक असतात आणि कायद्याच्या चौकटीत राहून गुन्हेगारांना कठोर शिक्षेचा संदेश देणे गरजेचे असते. त्यामुळेच फाशीची शिक्षा दिली जाते.
