women – causes and prevention Maharashtra Katta
Health आरोग्य

महिलांमध्येही वाढतोय Stroke चा धोका – कारणे आणि प्रतिबंध

Spread the love

Stroke ची समस्या आता फक्त पुरुषांपुरती मर्यादित राहिलेली नाही, तर women’s health साठी देखील ही गंभीर बाब बनली आहे. Indian Council of Medical Research (ICMR) च्या अहवालानुसार, 2050 पर्यंत भारतात आणि मध्यम उत्पन्न असलेल्या देशांमध्ये स्ट्रोकमुळे 1 कोटी मृत्यू होण्याची शक्यता आहे.

What is Stroke?

स्ट्रोक म्हणजे मेंदूला होणारा रक्तपुरवठा अचानक block किंवा bleed झाल्याने होणारा विकार. यामुळे मेंदूच्या पेशी मरतात आणि कायमस्वरूपी अपंगत्व किंवा मृत्यू देखील होऊ शकतो.

स्ट्रोकची लक्षणे लक्षात ठेवण्यासाठी BEFAST संज्ञा वापरली जाते:

  • B – Balance (तोल जाणे)
  • E – Eyes (दृष्टिदोष, अचानक डोळे भुरकट होणे)
  • F – Face drooping (एका बाजूचे तोंड वाकडे होणे)
  • A – Arm weakness (हाताला किंवा पायाला कमजोरी येणे)
  • S – Speech difficulty (स्पष्ट बोलता न येणे)
  • T – Time to call emergency (तात्काळ वैद्यकीय मदत घेणे आवश्यक)

महिलांमध्ये स्ट्रोकची जोखीम वाढवणारे घटक:

1️⃣ Hormonal Changes:

  • रजोनिवृत्ती (Menopause) नंतर इस्ट्रोजेनची पातळी कमी होते, ज्यामुळे रक्तवाहिन्यांवर परिणाम होतो आणि स्ट्रोकचा धोका वाढतो.
  • Pregnancy complications जसे की Pre-eclampsia (उच्च रक्तदाब) आणि Gestational Diabetes देखील स्ट्रोकची शक्यता वाढवतात.

2️⃣ High Blood Pressure (उच्च रक्तदाब):

  • Blood pressure control नसेल तर स्ट्रोकची शक्यता वाढते.
  • Women above 40 should regularly check their BP levels.

3️⃣ Contraceptive Pills & Smoking:

  • Birth control pills मधील इस्ट्रोजेनमुळे blood clotting होण्याची शक्यता असते.
  • Smoking + Contraceptives हे कॉम्बिनेशन स्ट्रोकसाठी high-risk ठरते.

4️⃣ Obesity आणि व्यायामाचा अभाव:

  • वजन जास्त असेल, तर Diabetes, High BP आणि Cholesterol वाढण्याची शक्यता असते, जी स्ट्रोकला कारणीभूत ठरते.
  • Daily 30 मिनिटांचा व्यायाम हा स्ट्रोकपासून बचाव करण्यासाठी आवश्यक आहे.

5️⃣ Heart Disease आणि Atrial Fibrillation:

  • अनियमित हृदयाचे ठोके (Atrial Fibrillation) असतील, तर रक्ताची गुठळी तयार होऊन स्ट्रोकचा धोका वाढतो.

6️⃣ Excessive Alcohol Consumption (अति मद्यपान):

  • मद्यपान केल्याने Blood Pressure वाढते आणि वजन वाढते, ज्यामुळे स्ट्रोकचा धोका अधिक होतो.

How to Reduce Stroke Risk? (स्ट्रोक टाळण्यासाठी उपाय)

Regular health checkups – रक्तदाब, साखर आणि कोलेस्ट्रॉल तपासा.
Balanced diet – जास्त मीठ, साखर आणि processed food टाळा.
Exercise regularly – रोज किमान ३० मिनिटे चालणे किंवा योगासने करणे.
No Smoking, No Alcohol – तंबाखू व अल्कोहोलचा वापर बंद करा.
Manage stress – ध्यान (meditation) आणि पुरेशी झोप घ्या.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *